Autentifikacija
Zašto je Artlab najbolji izbor za autentifikaciju umetničkih dela?
- zbog toga što želimo da vlasnik slike, bilo da je u pitanju institucija ili privatno lice, bude siguran u vrednost dela koje poseduje, i da se to ni u budućnosti nikad ne dovede u pitanje jer se autentičnost dela utvrđuje naučnim metodama – dokumentacija o analiziranom delu proizašla iz naučnih ispitivanja je validna bez obzira na protok vremena
- zbog toga što falsifikati koji su danas u Srbiji u opticaju kao originalna dela određenog umetnika degradiraju samog umetnika
- zbog toga što se na ovaj način osigurava svaka buduća nabavka slika za muzeje, galerije i privatne kolekcionare
- zbog toga što smo sigurni da kada ovaj način utvrđivanja autentičnosti slika, koji se primenjuje u svim razvijenim zemljama sveta, bude redovna praksa i kod nas, smanjiće se broj prevara jer će i vlasnici i kupci umetničkih slika znati da postoji pouzdan način utvrđivanja originalnosti dela čime je omogućeno da se kupo – prodaja slika odvija bez rizika
- zbog toga što je moguće napisati Izveštaj o autentifikaciji na jasan i razumljiv način, kako stručnjacima tako i laicima
- zbog toga što kada sliku prati naučna dokumentacija (izveštaji naučnih analiza) ona se može lakše prodati kod nas kao i svuda u svetu
- zbog toga što je kupovina slika koje su potvrđeni originali jedina sigurna investicija, danas kao i u budućnosti
- zbog toga što ne želimo da vlasnici vrednih umetničkih slika u nasledstvo ostavljaju falsifikate misleći da su originali
- zbog toga što želimo da nabavka slika postane bezbedna investicija
- zbog toga što nam je cilj da svako zainteresovan za vrednu sliku može da bude siguran da je originalna bilo da je drži na svom zidu, bilo da hoće da je proda ili kupi, ili ostavi u nasledstvo
- zbog toga što smo tokom 2018/19 godine otkrili preko 100 falsifikovanih slika samo Petra Lubarde, ali i slikara kao što su Lazar Vozarević, Petar Dobrović, Jovan Bijelić, Mihailo Petrov…
Metode
Za autentifikaciju slike se primenjuju se različite naučne metode koje su potpuno bezbedne za sve segmente slike.
Broj koraka potrebnih za dokazivanje autentičnosti zavisi od prirode i složenosti dela, ali najčešće obuhvata sledeće:
- Fizički pregled umetničkog dela
- Tehnička ili stilska analiza dela
- Istraživanje arhivske građe
- Naučna i forenzička ispitivanja
Artlab tim koristi sve dostupne tehnike, metode, pristupe i tehnologije koje su na raspolaganju. Na ovaj način slika se ne odbacuje bez ozbiljnih argumenata. U zavisnosti od materijala umetničkog dela i ciljeva evaluacije, primenjuju se odgovarajuće tehnike i izdaje se sveobuhvatan izveštaj sa stručnim tumačenjem rezultata. Samo u slučaju da rezultati svake pojedinačne analize nedvosmisleno govore u prilog autentičnosti slike, slika se pripisuje određenom slikaru.
Analiza slike se odvija u 4 nivoa i klijentu se nakon svakog nivoa dostavlja izveštaj sa rezultatima analiza. Na kraju svakog izveštaja se klijentu sugeriše da li ima smisla nastaviti dalje sa analizama ili ne. Na taj način su, u slučaju da je preliminarna provera slike negativna, troškovi minimalni. Pisana saglasnost klijenta je nephodna za sprovođenje analiza pre njihovog izvođenja, za svaki nivo pojedinačno.
Mišljenje istoričara umetnosti, koji je kompetentan za opus određenog slikara ili njegovu slikarsku fazu, samo je jedna, ali važna komponenta zaključaka.
Proces kompletne autentifikacije obično započinje uporednom analizom umetničkog dela klijenta sa delima koja su već pozitivno pripisana određenom umetniku. Očekuje se da će delo određenog umetnika imati neke ključne sličnosti sa njegovim uobičajenim stilom, pa se razmatraju mnogi aspekti, uključujući, ali ne ograničavajući se na: paletu boja, kompoziciju, temu, karakteristike koje preovlađuju u godini kada je nastala (potpis, način slikanja i nanošenja boje,..) i sveukupnu slikarsku veštinu. Slike i sve o njima se istražuje, analizira i pregleda na svaki način i iz svakog aspekta i ugla, koristeći sve dostupne metode, pristupe i tehnologije.
Naši stručnjaci imaju pristup muzejskim kolekcijama i arhivama, naučnim časopisima i međunarodnim bibliotekama.
Objasnićemo ukratko sva 4 nivoa, sa analizama koje se najčešće sprovode u okviru svakog :
- Preliminarna provera – Brz i jeftin paket testova dovoljan za otkrivanje većine falsifikata
- Osnovne analize – Provenijencija i snimanje slike u UV i IC oblasti
- Napredne analize – Mišljenje istoričara umetnosti i grafologa, mikroskopski pregled slike
- Kompletna autentifikacija – Komparativna analiza,IC na većim talasnim dužinama, istraživanje arhivske građe i specifična forenzička ispitivanja
Preliminarna istraživanja
- Provenijencija – poreklo
- Procena prethodno pribavljene dokumentacije o slici
- Opšti vizuelni utisak
- Preliminarna stručna procena slike
Osnovne metode analize
- Provera porekla i dodatna pitanja
- Profesionalno fotografisanje u vidljivoj oblasti
- Snimak lica slike u UV oblasti
- Snimak lica slike u IC oblasti (na 950nm)
- Analiza stanja svih slojeva slike
Napredne metode analize
- Analiza nosioca slike
- Pregled slike na uveličanju do 400
- VIS, UV, IC mikroskopski pregled detalja od posebnog značaja
- Mišljenje istoričara umetnosti kompetentnog za autora kome se slika pripisuje
- Analiza signature
Autentifikacija – potpuna istraga
- Saglasnost institucije koja poseduje originalnu sliku za komparativnu analizu
- IC na većim talasnim dužinama
- Analiza pigmenata
- Istraživanje arhivske građe
- Specifična forenzička ispitivanja
Najčešće postavljana pitanja
Zaista zavisi od konteksta, ali ćemo navesti neke od njih :
- Da bi se identifikovale prethodne intervencije na slici i utvrdilo postojanje originalnog laka primenjuje se: infracrvena refleksija, UV fluorescencija, UV refleksija i nedestruktivna mikroskopska analiza
- Za dobijanje informacija o strukturi umetničkog dela i slikarskom postupku (početni crtež, pentimenti, lokacija potpisa) koristi se fotografisanje pod bočnim svetlom, snimanje u IC oblasti na različitim talasnim dužinama i snimanje slike pod rendgenskim zracima
- Za uporednu analizu pigmenata i veziva primenjuje se XRF i FTIR analiza bojenog sloja
Nijedna analiza nije dovoljna sama za sebe. Ovo pogotovo važi za slike nastale od sredine 20. veka jer se skala pigmenata nije bitno menjala, tako da su i autorima i falsifikatorima dostupni isti pigmenti.
Samo u slučaju da rezultati svake pojedinačne analize nedvosmisleno govore u prilog autentičnosti slike, slika se pripisuje određenom slikaru.
Zbog toga što želimo da se naši klijenti ne izlažu nepotrebnim troškovima formirali smo 4 nivoa usluge koji vode ka potpunoj autentifikaciji – od najjeftinijih ka skupljim. Klijentu se nakon svakog nivoa dostavlja izveštaj sa rezultatima analiza, a on obavezno sadrži i preporuku da li treba nastaviti sa analizama. Preliminarna provera obuhvata jeftin paket testova dovoljan za otkrivanje većine falsifikata. Na taj način su, u slučaju da je preliminarna provera slike negativna, troškovi minimalni.
Trošak uglavnom varira od karakteristika umetničkog dela (dimenzije, tehnika…) i u zavisnosti od toga gde se slika nalazi. Artlab tim pruža besplatne konsultacije svim svojim klijentima.
Potrebno vreme za sprovođenje analiza uglavnom varira u zavisnosti od karakteristika slike (dimenzije, tehnike,..) i kreće se od nedelju dana (preliminarna provera) do par meseci (nijedna dosadašnja autentifikacija nije trajala duže od 3 meseca). Moderne i savremene slike, zbog čestog korišćenja neslikarskih materijala (metalnih delova, plastike, auto boja i lakova…), zahtevaju kompleksniji pristup i njihova analiza obično najduže traje.Važno je uzeti u obzir i to da je nakon sprovedenih istraživanja i analiza potrebno i vreme za obradu svih dobijenih informacija i formiranje zaključka.
Naše usluge su namenjene širokom krugu klijenata, od velikih institucija preko privatnih kolekcionara do ljubitelja umetničkih slika.
Naša oprema za analize je prenosiva, tako da je njena montaža moguća i van laboratorije.
Naravno, i laboratorija i atelje su pod 24h nadzorom (fizički – čuvar, elektronski – siguronosne kamere).
Protokol
- Ime i prezime
- Podaci iz lične karte + skenirana lična karta
- Podaci o firmi iz APR-a (u slučaju da je vlasnik slike firma)
- Podaci o državnim institucijama (u slučaju da je vlasnik slike muzej, galerija…)
- Osnovni podaci o slici (vreme nastanka, tehnika…)
- Fotografija slike u što boljoj rezoluciji – poleđina i lice obavezno + detalji od značaja (potpis, nalepnice, posveta…)
- Preliminarna stručna procena slike
- Zakazivanje sastanka sa klijentom
- Sastanak sa klijentom (originalna slika i sva dokumentacija o slici u originalu)
- Profesionalno fotografisanje u vidljivom spektru
- Vizuelni pregled slike (slikarski kvaliteti, konzervatorska problematika, opšti utisak)
- Potpisivanje reversa za sliku i saglasnosti o protokolu za sprovođenje analiza
- Obezbeđenje slike i uslovi čuvanja
- Obezbeđenje prostorija 24h u kojima se čuvaju slike (čuvar i video nadzor)
- Stabilni mikroklimatski uslovi (vlaga i temperatura) bez izloženosti slika izvorima toplote i svetlosti
- Pakovanje slika